Αποκόλληση

Αποκόλληση υαλοειδούς: Τι είναι;

Το οπίσθιο τμήμα του οφθαλμού, πίσω από το φακό, διατηρεί το σχήμα του χάρη στο υαλώδες σώμα. Το διαφανές και ζελατινώδες αυτό «υγρό» - αποτελούμενο από χιλιάδες λεπτές «ίνες» - είναι ομοιόμορφα προσκολλημένο στον αμφ/δή χιτώνα (εικ.1 - vitreous humor). Όσο μεγαλώνουμε όμως σταδιακά συρρικνώνεται και συχνά αποκολλάται από τον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Η αποκόλληση αυτή του υαλοειδούς στην πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν απειλεί την όρασή μας και δεν χρήζει ιδιαίτερης αντιμετώπισης.

Πότε και πώς εμφανίζεται;

Όπως αναφέρθηκε η αποκόλληση του υαλοειδούς είναι φαινόμενο ηλικιακό και εμφανίζεται συχνότερα σε προχωρημένη ηλικία (άνω των 60 ετών). Συχνά όμως εμφανίζεται και σε νεαρούς υψηλούς μύωπες ή μετά από τραύμα οφθαλμού σε όποια ηλικία. Ο ασθενής περιγράφει «μυγάκια», «ιστό αράχνης» ή μαύρες μικρές «τελείες» (μυοψίες) που εμφανίστηκαν ξαφνικά και ακολουθούν τις κινήσεις των ματιών. Παράλληλα μπορεί να βλέπει «λάμψεις» (φωτοψίες),που οφείλονται στην έλξη που ασκούν οι αποκολλημένες ίνες του υαλοειδούς στον αμφιβληστροειδή.

Τι πρέπει να κάνει ο ασθενής;

Η αποκόλληση του υαλοειδούς δεν χρήζει ιδιαίτερης θεραπείας. Όταν όμως βλέπουμε μυγάκια ή λάμψεις πρέπει άμεσα να επισκεπτούμε τον Οφθαλμίατρό μας,ο οποίος με μυδρίαση και λεπτομερή βυθοσκόπηση θα διαγνώσει το πρόβλημα και θα μας πει τι πρέπει να γνωρίζουμε και τι να αποφεύγουμε. Παράλληλα όμως θα αποκλείσει την κυριότερη επιπλοκή της αποκόλλησης του υαλοειδούς, την ρωγμή του αμφ/δούς που μπορεί να οδηγήσει στη σοβαρότατη αποκόλληση του, απειλώντας ακόμη και την όρασή μας.

Αποκόλληση αμφιβληστροειδούς: Τι είναι;

Η «ταπετσαρία» του βυθού μας,ο αμφιβληστροειδής χιτώνας μπορεί υπό κάποιες προϋποθέσεις να αποκολληθεί από την φυσιολογική του θέση. Εάν για παράδειγμα δημιουργηθεί κάποια ρωγμή - συνέπεια έλξης από αποκόλληση υαλοειδούς ή τραύματος στην επιφάνειά του - και δεν σφραγισθεί/περιχαρακωθεί εγκαίρως, τότε ενδέχεται να αποκολληθεί και να απειλήσει την όρασή μας. Αυτός είναι ο συχνότερος τύπος αποκόλλησης του αμφ/δούς - η ρηγματογενής αποκόλληση.
Συχνότερα εμφανίζεται:

Ως συνέπεια τραύματος
Σε υψηλούς μύωπες - με ή χωρίς ιστορικό τραύματος
Μετά από εγχείρηση καταρράκτη
Σε ασθενείς με ιστορικό αποκόλλησης στο άλλο μάτι
Ή σε ασθενείς με γνωστές εκφυλιστικές αλλοιώσεις περιφέρειας αμφ/δούς.

Ο ασθενής περιγράφει είτε πολλά «μυγάκια» που ξαφνικά εμφανίστηκαν στο μάτι του είτε κάποια «σκιά» που καλύπτει ένα κομμάτι του οπτικού του πεδίου.

Τι άλλοι τύποι αποκόλλησης αμφ/δούς υπάρχουν

Ελκτική
Όταν ινώδης ιστός (πχ στη διαβητική αμφ/θεια) συσπάται και προκαλεί την έλξη και στη συνέχεια την αποκόλληση (εικ.3). ή
Εξιδρωματική
Όταν ορώδες υγρό (πχ σε φλεγμονές και παθήσεις του αμφ/δούς) προκαλεί την αποκόλληση, απουσία ρωγμής (εικ.4).

Πως αντιμετωπίζεται

Εφόσον ο ασθενής επισκεπτεί τον Οφθαλμίατρο άμεσα (προ της αποκόλλησης) και η όποια ρωγμή αντιμετωπισθεί το συντομότερο με laser, ο κίνδυνος της αποκόλλησης μειώνεται σημαντικά. Εάν όμως εγκατασταθεί η αποκόλληση τότε αντιμετωπίζεται μόνο χειρουργικά. Στην παραδοσιακή και παλαιότερη μέθοδο αντιμετώπισης της αποκόλλησης - που έχει ενδείξεις ακόμη και σήμερα - ο χειρουργός χρησιμοποιεί μοσχεύματα προκειμένου με πίεση από έξω προς τα μέσα να συμπλησιάσει τις 2 αποκολλημένες επιφάνειες.

Κατά τη νεότερη μέθοδο - της υαλοειδεκτομής - ο χειρουργός αφαιρεί χειρουργικά το υαλοειδές και στη συνέχεια αφού κλείσει τη όποια ρωγμή με laser ή κρυοπηξία, επιπεδώνει τον αμφιβληστροειδή με ειδικό υγρό ή αέριο. Η μέθοδος αυτή είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη λόγω των υψηλών ποσοστών επιτυχίας που παρουσιάζει.

Τι πρέπει να κάνει ο ασθενής

Στο στάδιο της απλής ρωγμής ο ασθενής - με laser - αποφεύγει το χειρουργείο και βρίσκεται μετά υπό παρακολούθηση από τον Οφθαλμίατρό του. Σε εγκατεστημένη αποκόλληση όμως η χειρουργική αντιμετώπιση αποτελεί μονόδρομο. Στην χώρα μας υπάρχουν εξαιρετικοί χειρουργοί οπισθίου ημιμορίου του οφθαλμού με άριστα αποτελέσματα. Συμπερασματικά ο ασθενής πρέπει να αναζητήσει άμεσα τον Οφθαλμίατρό του εάν βλέπει 'μυγάκια' ή παρατηρήσει ξαφνική μείωση της όρασης του. Η έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση αυξάνει τις πιθανότητες για ένα άριστο αποτέλεσμα.

Digital content is courtesy of Prof.Oliver Findl www.findl.at
Digital content is courtesy of Alcon Iberia
Digital content: Credit to National Eye Institute, National Institutes of Health.