Εξωτροπία

Στην εξωτροπία υπάρχει έκδηλος (φανερός) στραβισμός και το ένα μάτι παρεκλίνει προς τα έξω (εικ.1). Ο αποκλίνων αυτός στραβισμός μπορεί όπως και στην εσωτροπία να είναι μόνιμος, διαλείπων (το μάτι φεύγει κατά διαστήματα), όπως επίσης και να παρουσιάζεται είτε μόνο στο ένα μάτι είτε και στα δύο (επαλλάσων στραβισμός).

TΥΠΟΙ ΕΞΩΤΡΟΠΙΑΣ

Α. ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΕΞΩΤΡΟΠΙΑ

Πρωτοεμφανίζεται σε σχετικά μικρές ηλικίες,από 2 εως 6 ετών και μπορεί να συνοδεύει τον ασθενή μέχρι το υπόλοιπο της ζωής του. Όπως προαναφέρθηκε εμφανίζεται είτε μόνιμα,είτε διαλειπόντως. Στη δεύτερη μορφή του οι γονείς φέρνουν το παιδί με τη διαπίστωση ότι «ώρες, ώρες το μάτι φεύγει προς τα έξω…». Στη πραγματικότητα το ένα μάτι αρχικά φεύγει προς τα έξω πολύ συγκεκριμένες στιγμές,όταν το παιδί κοιτάει μακρυά. Εκείνη τη στιγμή στους ασθενείς αυτούς για άγνωστο λόγο σπάει η διόφθαλμη όραση,η οποία υπό φυσιολογικές συνθήκες συγκρατεί τα μάτια μας στην ευθεία. Οι στιγμές αυτές μπορεί να είναι κατά το τέλος της ημέρας που ο ασθενής είναι πολύ κουρασμένος ή όταν αφαιρείται ή αν είναι άρρωστος (πχ. Ίωση). Στη πορεία ο διαλείπων αυτός στραβισμός αυξάνεται σε συχνότητα εμφάνισης και βαθμό και σε πολλούς ασθενείς γίνεται μόνιμος. Η εξέλιξη αυτή συχνά αποτελεί τον κύριο λόγο επίσκεψης του ασθενή στον γιατρό για χειρουργική πλέον λύση στο αισθητικό πρόβλημα της απόκλισης.

Ένα επίσης χαρακτηριστικό γνώρισμα είναι ότι οι ασθενείς αυτοί όταν είναι σε μεγαλύτερη ηλικία κλείνουν το μάτι που φεύγει στο φως,πιθανότατα για να απομακρύνουν το ενοχλητικό αίσθημα της διπλωπίας (χωρίς όμως να την εκφράζουν). Σε μικρότερη ηλικία αντίστοιχα τρίβουν συχνά το ίδιο μάτι,με την ίδια πιθανότατα αφορμή. Δεν γνωρίζουμε ακριβώς το αίτιο της απόκλισης,αλλά ξέρουμε ότι οι ασθενείς αυτοί - όπως και σε άλλες μορφές στραβισμού - έχουν επίσης συχνά τη κληρονομική προδιάθεση ενώ σε αντίθεση με την εσωτροπία σπάνια σχετίζονται με διαθλαστική ανωμαλία (στη προκειμένη περίπτωση με υψηλή μυωπία).

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Σε μικρή ηλικία η διαλείπουσα αυτή μορφή του στραβισμού συνήθως έχει το πλεονέκτημα ότι δεν μειώνει σημαντικά την όραση του μικρού ασθενή (δηλαδή δεν προκαλεί σημαντική αμβλυωπία). Εάν όμως το μάτι αποκλίνει συχνά ή μόνιμα σε μικρή ηλικία,τα δεδομένα αλλάζουν. Η αντιμετώπιση με το κλείσιμο του καλύτερου ματιού πρωτίστως στοχεύει στην αποφυγή της αμβλυωπίας και βέβαια με τη χορήγηση του κατάλληλου γυαλιού - όπου αυτό χρειάζεται - στη βελτίωση της όρασης.

Η διόρθωση της εξωτροπίας στη κλασσική της μορφή είναι χειρουργική. Ο ασθενής αργά ή γρήγορα εάν επιθυμεί αποκατάσταση της προς τα έξω απόκλισης θα στραφεί σε εξειδικευμένο χειρουργό στραβισμού.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

Υπάρχουν και ειδικές μορφές εξωτροπίας,όπου το μάτι αποκλίνει μόνο όταν ο ασθενής εστιάζει κοντά και προκαλεί κοπιωπία στη κοντινή εργασία (π.χ διάβασμα). Σε μικρές ηλικίες στη μορφή αυτή της εξωτροπίας που ονομάζεται ανεπάρκεια σύγκλισης δοκιμάζουμε κάποιες ασκήσεις με σκοπό τη βελτίωση της σύγκλισης και των συμπτωμάτων. Αρκετοί από αυτούς τους ασθενείς,όταν το πρόβλημα παραμένει άλυτο τελικά στρέφονται στη λύση του χειρουργείου.

Β. ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑΚΗ ΕΞΩΤΡΟΠΙΑ

Αποτελεί μία ειδική μορφή εξωτροπίας που σχετίζεται με ιδιαίτερα μειωμένη όραση στο μάτι που αποκλίνει. Mία μεγάλη ανισομετρωπία (μεγάλη διαφορά στη διαθλαστική κατάσταση των δύο οφθαλμών),ένας υπερώριμος καταρράκτης για παράδειγμα ή το σημαντικά μειωμένο οπτικό ερέθισμα όποιας παθολογίας μπορεί να οδηγήσουν σε εξωτροπία. Αν η μείωση της όρασης προκύψει σε μικρή ηλικία η απόκλιση συνήθως είναι προς τα μέσα. Σε μεγαλύτερες όμως ηλικίες το μάτι φεύγει όπως προαναφέρθηκε προς τα έξω (εικ.2).

Η αντιμετώπιση της αιτίας (χειρουργική ή μη) συνήθως βοηθά στην αποκατάσταση της απόκλισης υπό τη προυπόθεση ότι αυτή δεν έχει εγκατασταθεί πολύ καιρό.

Γ. ΠΑΡΑΛΥΤΙΚΗ ΕΞΩΤΡΟΠΙΑ

Σπανιότερα μπορεί το μάτι λόγω παράλυσης κάποιου συγκεκριμένου μυός ή σοβαρότερης παθολογίας να φύγει προς τα έξω. Στη περίπτωση αυτή,η διπλωπία εγκαθίσταται αιφνιδίως και η εικόνα είναι ένας ανήσυχος ασθενής με έντονο το αίσθημα της σύγχυσης απ το διπλό είδωλο. Η πλήρης αιματολογική/ισχαιμική και σε μικρότερες ηλικίες απεικονιστική διερεύνηση του ασθενούς είναι η άμεση αντιμετώπιση ενώ μετά το 6μηνο παρακολούθησης και εφόσον η απόκλιση παραμένει σταθερή σκεφτόμαστε χειρουργική προσέγγιση.