Κάθετος Στραβισμός

Στον κάθετο στραβισμό υπάρχει φανερή απόκλιση του ενός ματιού προς τα πάνω ή προς τα κάτω (εικ.1). Δεν είναι τόσο συχνός όσο οι εσωτροπίες και οι εξωτροπίες και συχνά συνοδεύει άλλο τύπο απόκλισης ή εμφανίζεται ως ειδική μορφή στραβισμού. To πρόβλημα αφορά είτε τους ορθούς,είτε τους λοξούς οφθαλμοκινητικούς μύες και η όλη αντιμετώπισή του είναι πιο σύνθετη από αυτή των οριζοντίων στραβισμών. Στη πλειοψηφία τους οι κάθετοι στραβισμοί αντιμετωπίζονται χειρουργικά όταν προκαλούν λειτουργικό ή αισθητικό πρόβλημα (λόγω διπλωπίας ή εμφανούς στραβισμού αντίστοιχα).

TΥΠΟΙ KAΘΕΤΟΥ ΣΤΡΑΒΙΣΜΟΥ

Α. Υπερλειτουργία λοξών μυών

O ασθενής εμφανίζει στραβισμό σε αυτές τις περιπτώσεις λόγω υπερλειτουργίας των λοξών οφθαλμοκινητικών μυών. Ο άνω λοξός πάει το μάτι μας προς τα κάτω και μέσα. Αντίθετα ο κάτω λοξός μυς το πάει προς τα πάνω και μέσα. Αντίστοιχα ο στραβισμός γίνεται αντιληπτός όταν ο ασθενής κοιτάζει προς τα πλάγια και στο μάτι που κοιτά προς τη μύτη (εικ.2,3)

B. Σύνδρομο Duane

Είναι ένα σπάνιο συγγενές σύνδρομο,που χαρακτηρίζεται από περιορισμό της κίνησης του ματιού προς έξω,μέσα ή και τα δύο (ανάλογα με τον τύπο) αλλά και από σμίκρυνση της βλεφαρικής σχισμής (το μάτι φαίνεται μικρότερο – εικ.4). Συχνά η κίνηση του ματιού προς τα μέσα προκαλεί και μια απόκλιση είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω του ιδίου οφθαλμού. Θεωρείται ότι απουσιάζει ο πυρήνας του απαγωγού νεύρου και ότι οι μύες λαμβάνουν μη σωστή νεύρωση απ άλλα νεύρα με αποτέλεσμα τη κλινική αυτή εικόνα. Εάν κοιτάζοντας ευθεία ο ασθενής δεν παρουσιάζει στραβισμό ή δεν εχει αντιρροπιστική θέση κεφαλής δεν χρειάζεται να επέμβουμε χειρουργικά.

Γ. Σύνδρομο Βrown

Eνα επίσης σπάνιο σύνδρομο,όπου το μάτι δεν μπορεί να κοιτάξει προς τα πάνω όταν ο ασθενής κοιτάει προς τα μέσα (προς τη μύτη). Στη περίπτωση αυτή το πρόβλημα αφορά στον άνω λοξό μυ που δρα συνεχώς σαν να υπερλειτουργεί (εικ.5). Το σύνδρομο μπορεί να είναι συγγενές αλλά και επίκτητο (συνέπεια τραύματος ή φλεγμονής) και όπως και στο Duane δεν επεμβαίνουμε χειρουργικά εάν το μάτι στη πρωτεύουσα θέση είναι στην ευθεία.

Δ.  Ασύνδετη Κάθετη Παρέκκλιση / D.V.D

Πρόκειται για σπανιότατο σύνδρομο,όπου υπάρχει μία ετερόπλευρη ή αμφοτερόπλευρη-αλλά ασύμμετρη απόκλιση των δύο οφθαλμών προς τα πάνω. Η απόκλιση αυτή μπορεί να συμβεί ειτε αυτόματα είτε μετά από κλείσιμο του ενός οφθαλμού (εικ.6).

Συνοδεύει συχνά άλλους τύπους στραβισμού όπως τη βρεφική εσωτροπία και την εξωτροπία, ενώ μπορεί επίσης να συμβεί μετεγχειρητικά. Η αντιμετώπισή της είναι επίσης χειρουργική.

E. Παράλυση τροχιλιακού νεύρου (υπολειτουργία άνω λοξού μυός)

Aποτελεί συχνή αιτία κάθετου στραβισμού είτε στη συγγενή μορφή της,είτε στην επίκτητη (πολύ συχνή μετατραυματικά σε κακώσεις της κεφαλής). Η απόκλιση στο κάθετο επίπεδο συνήθως είναι μικρή και μπορεί να ξεφύγει της προσοχής, αντίθετα με τη διπλωπία που όταν εγκατασταθεί είναι ιδιαίτερα ενοχλητική για τον ασθενή. Ο ασθενής σε μικρή ηλικία και στη συγγενή μορφή της παράλυσης αντιρροπεί τη διπλωπία και δεν αναφέρει συμπτώματα. Οταν σταματά να αντιρροπείται πλέον ή στην επίκτητη μορφή της η παράλυση προκαλεί διπλωπία και χαρακτηριστική ανώμαλη θέση κεφαλής (εικ.7).

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Η παράλυση του τροχιλιακού νεύρου αντιμετωπίζεται χειρουργικά.

Μεμονωμένες παραλύσεις

Πιο σύνθετα προβλήματα όπως για παράδειγμα οθφαλμική θυρεοειδοπάθεια, τραύμα ή σπανιότατες μεμονωμένες παραλύσεις κάθετων ορθών μυών μπορεί επίσης να προκαλέσουν έναν κάθετο στραβισμό. Σε μία τέτοια περίπτωση και εφόσον η κατάσταση παραμένει σταθερή για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορούμε να επέμβουμε προσπαθώντας να βελτιώσουμε το πρόβλημα της διπλωπίας για τον ασθενή μας. Στο ενδιάμεσο διάστημα ή αν η γωνία της απόκλισης (του στραβισμού) είναι μικρή μπορούμε να τον βοηθήσουμε και με τη χορήγηση ειδικών πρισμάτων,που ενσωματώνονται στα γυαλιά του.