Πάρεση τροχιλιακού νεύρου

Στη περίπτωση αυτή έχουμε αδυναμία (πάρεση) ή πλήρη παράλυση της 4ης εγκεφαλικής συζυγίας,δηλαδή του τροχιλιακού νεύρου. Το τροχιλιακό έχει τον πυρήνα του στο μεσεγκέφαλο και είναι το νεύρο που είναι υπεύθυνο για τη νεύρωση του άνω λοξού μυός (εικ.1), επιτρέποντας στο μάτι να κοιτάξει προς τα κάτω και έσω. Το κυρίαρχο σύμπτωμα είναι αυτό της κάθετης διπλωπίας. Ο ασθενής υιοθετεί μία συγκεκριμένη ανώμαλη θέση κεφαλής προκειμένου να εξουδετερώσει προσωρινά το ενοχλητικό διπλό είδωλο. Χαρακτηριστικά γέρνει το κεφάλι απέναντι απ τη πλευρά της βλάβης όπου με χαμηλωμένο το πηγούνι το διπλό είδωλο τον ενοχλεί πολύ λιγότερο (εικ.2).

ΤΥΠΟΙ ΠΑΡΑΛΥΣΗΣ - ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ

Α. ΣΥΓΓΕΝΗΣ ΠΑΡΑΛΥΣΗ

Στη συγγενή παράλυση του νεύρου ο ασθενής εχει το πρόβλημα εκ γενετής ή από πολύ μικρή ηλικία. Πιθανολογείται ότι υπάρχει είτε απουσία του πυρήνα,είτε δυσλειτουργία του μυός συγγενώς. Σύντομα το παιδί μεγαλώνοντας υιοθετεί χαρακτηριστική ανώμαλη θέση κεφαλής ενώ το διπλό είδωλο αντιρροπείται και ΔΕΝ διαμαρτύρεται για διπλωπία. Δυσκολεύεται όμως σημαντικά σε καθημερινές λειτουργίες ενώ αρκετά παιδιά καταλήγουν άστοχα σε ορθοπεδικούς ή φυσιοθεραπευτές προς διερεύνηση της πλάγιας θέσης της κεφαλής, που προκαλεί πονόλαιμο και δυσαρέσκεια.

Η διάγνωση από τον εξειδικευμένο οφθαλμίατρο θα γίνει είτε κατά τη διάρκεια τυχαίου ελέγχου ή αν ο ασθενής προσέλθει τελικά παραπονούμενος για διπλωπία,επειδή το διπλό είδωλο παύει να αντιρροπείται. Αυτό μπορεί να συμβεί βέβαια και σε μεγάλη ηλικία όπου βοηθητικό για τη διάγνωση της συγγενούς μορφής είναι το ιστορικό και παλιότερες φωτογραφίες του παιδιού με εμφανή κλίση κεφαλής.

Β. ΕΠΙΚΤΗΤΗ ΠΑΡΑΛΥΣΗ

Η παράλυση επίσης μπορεί να είναι επίκτητη. Το τροχιλιακό είναι το συχνότερα εμπλεκόμενο νεύρο σε τραυματισμούς κεφαλής. Συχνά όταν η παράλυση είναι μικρού βαθμού - παρά την ενοχλητική διπλωπία- δεν γίνεται αντιληπτή από μη εξειδικευμένους οφθαλμιάτρους. Σε μεγαλύτερες ηλικίες (άνω των 60) μικροισχαιμικά αίτια μπορούν επίσης να προκαλέσουν τη βλάβη,με την αρτηριακή υπέρταση και τον διαβήτη να ενοχοποιούνται στη πλειονότητα των περιστατικών. Σε νεώτερες ηλικίες και απουσία συγγενούς βλάβης η πάρεση τροχιλιακού (όπως κάθε πάρεση οφθαλμοκινητικού νεύρου) μπορεί να προκληθεί επίσης από σοβαρότερη παθολογία.

Το λεπτομερές ιστορικό (μαζί με παλαιότερες φωτογραφίες), ο πλήρης αιματολογικός και καρδιολογικός έλεγχος σε μεγαλύτερους, αλλα και ο απεικονιστικός έλεγχος με μαγνητική τομογραφία - όπου χρειάζεται συνθέτουν την εικόνα της διερεύνησης της βλάβης.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Υπαρχουν περιπτώσεις – με μικρή γωνία απόκλισης - που η χορήγηση πρισμάτων στα γυαλιά βοηθούν τον ασθενή να εξουδετερώσει το διπλό είδωλο στη πρωτεύουσα θέση (κοιτώντας ευθεία). Στη πλειοψηφία τους όμως αυτά τα περιστατικά οδηγούνται στο χειρουργείο,που εμφανίζει πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα. Η επέμβαση αφορά σε ένα ή σε παραπάνω μύες (σε μεγαλύτερες αποκλίσεις) και γίνεται είτε με τοπική, ειτε με γενική αναισθησία με γρήγορη σχετικά αποκατάσταση για τον ασθενή.